Theo số liệu cuối năm 2014 Bộ LĐTBXH mới đây công bố 172.000 cử nhân thất nghiệp. Đây là một thực tế đáng buồn, cho thấy một hệ luỵ là chúng ta đã lãng phí nguồn vốn đầu tư cho giáo dục ( khoảng 200 triệu đồng trong 4 năm đại học ). Thậm chí còn số lượng khá lớn cử nhân thất nghiệp phải giấu bằng để ứng tuyển công nhân. Hầu hết trường hợp này xuất thân từ gia đình thuần nông, không thể cạnh tranh bằng ngoại ngữ, kinh nghiệm trong ngành mà họ học; cũng không có “mối quan hệ” để thi làm công chức.
Một số công ty ngoại lệ, dù không ghi rõ là không nhận cử nhân nhưng ngay từ vòng tiếp nhận hồ sơ (gửi ở phòng bảo vệ), nhân viên bảo vệ đã làm bước “sàng lọc” khi đưa ra câu hỏi đầy thăm dò: “Cháu tốt nghiệp trường nào ra?”. Khi tôi nói học hết cấp III thôi thì ông mới nhận tập hồ sơ và đưa tôi một tờ giấy hẹn 5 ngày sau quay lại để phỏng vấn. Một vài công ty tuyển dụng đa phần là nữ công nhân, tuổi đời còn rất trẻ, hầu hết đều dưới 30 với những tiêu chí cụ thể: Lao động nào quá thấp bé, hoặc trông quá ăn chơi sẽ bị loại ngay từ vòng này.
Phỏng vấn trước tôi là Nguyễn Ngọc Mai (SN 1991, quê ở Đông Anh). Mai tỏ ra khá căng thẳng khi trả lời các câu hỏi. Tưởng đâu Mai đã trúng tuyển, nhưng bất chợt người tuyển dụng phát hiện cô tốt nghiệp ĐH Thương mại nên loại ngay. Nghĩ cảnh cả chục lần đi nộp hồ sơ không thành, phải ăn nhờ ở đậu phòng bạn cả tháng trời, Mai bật khóc, năn nỉ mà không được.
Người phỏng vấn tôi là cán bộ nhân sự tên M yêu cầu tôi giới thiệu về gia đình và bắt đầu kiểm tra hồ sơ.
- Em học ĐH ra à?
- Không ạ, em chỉ học phổ thông thôi.
- Em không cần nói dối, em không nói thì các chị cũng có nghiệp vụ để biết là em tốt nghiệp ĐH.
- (PV e ngại) Vâng, em học ĐH Sư phạm ra nhưng vì nhà nghèo quá không có tiền xin việc, nên em phải đi làm công nhân.
- Em học cao thế có làm ở đây lương cũng chỉ như các bạn không học gì thôi.
- Nhưng em chấp nhận mà chị. Chị giúp em với.
- Không được đâu em. Em tìm công việc khác phù hợp hơn mà làm.
Kiên nhẫn đợi tới cuối ngày, tôi được biết trong số gần 500 người cùng dự tuyển với mình hôm đó, có tới hơn 1 nửa bị loại vì “tội” có bằng cử nhân. Tuy nhiên, một nửa số qua được “quy trình loại cử nhân” cũng không ít người là cử nhân nhưng giấu được thân phận.
Tại Khu công nghiệp Hoàng Long (TP.Thanh Hóa, Thanh Hóa), không khí tuyển dụng lúc nào cũng sôi động. Trong vai lao động đi tìm việc, tôi ôm hồ sơ tới khu nhà ăn của khu công nghiệp này để dự tuyển và qua được vòng sơ tuyển nhờ khai là lao động phổ thông. Vài ngày sau, Tôi cùng hơn 200 thanh niên nữa được tiếp nhận vào làm việc.
Tuy nhiên, chúng tôi phải qua một vòng kiểm tra lạ lùng: Kiểm tra bàn tay chai. Vừa bước chân vào phòng, người phụ trách tuyển dụng yêu cầu chúng tôi đứng xếp hàng theo đúng vạch kẻ trước bàn, sau đó ông ta quay sang nói với nữ phiên dịch , yêu cầu từng lao động đưa tay cho ông ta kiểm tra.
Ông ta lần lượt cầm bàn tay của 2 lao động kiểm tra chai tay và ký vào biên bản nhận người.
Đến lượt tôi, ông ta thận trọng mở hồ sơ rồi nắm lấy tay tôi sờ qua sờ lại, ấn vào lòng bàn tay và lắc đầu lia lịa. “Ông ta nói tay chị không có vết chai tay. Không có chai tay nghĩa là chị lười, không chăm làm việc” - phiên dịch viên nhìn tôi nói. Lo ngại bị loại, tôi liên tục khẳng định là có vết chai tay, trên tay còn có vết sẹo thì ông ta cầm tay, soi lại và cho rằng đó chẳng qua chỉ là vết sẹo hồi bé và có ý không muốn nhận. Mãi sau khi nhận thấy bộ mặt buồn bã của tôi, cùng với sự nài nỉ của 2 cô phiên dịch rằng: “Có chai tay mà, nhận người này đi” thì ông này mới đồng ý ký vào biên bản nhận người.
Tương tự với nhiều công ty khác, đa số chỉ nhận lao động phổ thông nộp hồ sơ bởi... thời gian tăng ca nhiều, lương cao hơn hẳn. 4/5 nam ứng viên ứng tuyển vị trí công nhân ngồi cạnh tôi lúc ấy đều đã tốt nghiệp ĐH. Cường (Hoằng Đồng, Hoằng Hóa, Thanh Hóa) từng học chuyên ngành Marketing của Trường ĐH Thương mại, sau 2 năm bám trụ ở Hà Nội đã phải “đầu hàng” về quê xin việc.
“Cực chẳng đã thì mới phải về quê làm công nhân như thế này. Trước kia ở ngoài đó (Hà Nội) mình cũng từng làm đủ nghề, bán hàng cho OMO, làm nhà hàng… nhưng lương cũng chỉ được hơn 3 triệu đồng/tháng, không đủ sống” – Cường tâm sự.
Ngồi cạnh Cường là Nam (SN 1983) từng học Trường ĐH Lâm nghiệp TP.Hồ Chí Minh. Nam tỏ ra khá thận trọng, rụt rè khi tiết lộ thân phận: “Mình học ĐH nhưng công việc giờ khó tìm quá. Về quê làm công nhân tuy không đúng chuyên ngành nhưng chí ít không phải thuê nhà, tiết kiệm ít tiền để còn cưới vợ”. Nói về tỷ lệ cử nhân trong số đang ngồi dự tuyển, Nam đưa ra con số quả quyết: Không ít hơn 40%!
Nhiều cử nhân sau khi tốt nghiệp phải mất nhiều thời gian vật vờ ở các khu công nghiệp , thậm chí nhiều cử nhân đi rải 14 hồ sơ nộp kèm bằng ĐH đều đã bị loại ngay “từ vòng gửi xe”. 6 hồ sơ chỉ khai tốt nghiệp THPT thì được nhận nhưng có tới 4 công ty phát hiện “khai man” hồ sơ và loại nốt.
Tuyển công nhân - lọc cử nhân
Tại những bảng lớn ngoài cổng khu công nghiệp Bắc Thăng Long ( Hà Nội ) luôn chật kín các tin tuyển dụng. Hầu hết đều đưa ra các tiêu chuẩn như : dưới 28 tuổi, chưa kết hôn. Một số công ty còn ghi rõ " không tuyển lao động có bằng đại học" hoặc " chỉ nhận hồ sơ của ứng viên đúng trình độ " yêu cầu lao động không đủ điều kiện không nộp hồ sơ.Một số công ty ngoại lệ, dù không ghi rõ là không nhận cử nhân nhưng ngay từ vòng tiếp nhận hồ sơ (gửi ở phòng bảo vệ), nhân viên bảo vệ đã làm bước “sàng lọc” khi đưa ra câu hỏi đầy thăm dò: “Cháu tốt nghiệp trường nào ra?”. Khi tôi nói học hết cấp III thôi thì ông mới nhận tập hồ sơ và đưa tôi một tờ giấy hẹn 5 ngày sau quay lại để phỏng vấn. Một vài công ty tuyển dụng đa phần là nữ công nhân, tuổi đời còn rất trẻ, hầu hết đều dưới 30 với những tiêu chí cụ thể: Lao động nào quá thấp bé, hoặc trông quá ăn chơi sẽ bị loại ngay từ vòng này.
Phỏng vấn trước tôi là Nguyễn Ngọc Mai (SN 1991, quê ở Đông Anh). Mai tỏ ra khá căng thẳng khi trả lời các câu hỏi. Tưởng đâu Mai đã trúng tuyển, nhưng bất chợt người tuyển dụng phát hiện cô tốt nghiệp ĐH Thương mại nên loại ngay. Nghĩ cảnh cả chục lần đi nộp hồ sơ không thành, phải ăn nhờ ở đậu phòng bạn cả tháng trời, Mai bật khóc, năn nỉ mà không được.
Người phỏng vấn tôi là cán bộ nhân sự tên M yêu cầu tôi giới thiệu về gia đình và bắt đầu kiểm tra hồ sơ.
- Em học ĐH ra à?
- Không ạ, em chỉ học phổ thông thôi.
- Em không cần nói dối, em không nói thì các chị cũng có nghiệp vụ để biết là em tốt nghiệp ĐH.
- (PV e ngại) Vâng, em học ĐH Sư phạm ra nhưng vì nhà nghèo quá không có tiền xin việc, nên em phải đi làm công nhân.
- Em học cao thế có làm ở đây lương cũng chỉ như các bạn không học gì thôi.
- Nhưng em chấp nhận mà chị. Chị giúp em với.
- Không được đâu em. Em tìm công việc khác phù hợp hơn mà làm.
Kiên nhẫn đợi tới cuối ngày, tôi được biết trong số gần 500 người cùng dự tuyển với mình hôm đó, có tới hơn 1 nửa bị loại vì “tội” có bằng cử nhân. Tuy nhiên, một nửa số qua được “quy trình loại cử nhân” cũng không ít người là cử nhân nhưng giấu được thân phận.
Tìm kiếm “bàn tay chai”
Tại Khu công nghiệp Hoàng Long (TP.Thanh Hóa, Thanh Hóa), không khí tuyển dụng lúc nào cũng sôi động. Trong vai lao động đi tìm việc, tôi ôm hồ sơ tới khu nhà ăn của khu công nghiệp này để dự tuyển và qua được vòng sơ tuyển nhờ khai là lao động phổ thông. Vài ngày sau, Tôi cùng hơn 200 thanh niên nữa được tiếp nhận vào làm việc.
Tuy nhiên, chúng tôi phải qua một vòng kiểm tra lạ lùng: Kiểm tra bàn tay chai. Vừa bước chân vào phòng, người phụ trách tuyển dụng yêu cầu chúng tôi đứng xếp hàng theo đúng vạch kẻ trước bàn, sau đó ông ta quay sang nói với nữ phiên dịch , yêu cầu từng lao động đưa tay cho ông ta kiểm tra.
Ông ta lần lượt cầm bàn tay của 2 lao động kiểm tra chai tay và ký vào biên bản nhận người.
Đến lượt tôi, ông ta thận trọng mở hồ sơ rồi nắm lấy tay tôi sờ qua sờ lại, ấn vào lòng bàn tay và lắc đầu lia lịa. “Ông ta nói tay chị không có vết chai tay. Không có chai tay nghĩa là chị lười, không chăm làm việc” - phiên dịch viên nhìn tôi nói. Lo ngại bị loại, tôi liên tục khẳng định là có vết chai tay, trên tay còn có vết sẹo thì ông ta cầm tay, soi lại và cho rằng đó chẳng qua chỉ là vết sẹo hồi bé và có ý không muốn nhận. Mãi sau khi nhận thấy bộ mặt buồn bã của tôi, cùng với sự nài nỉ của 2 cô phiên dịch rằng: “Có chai tay mà, nhận người này đi” thì ông này mới đồng ý ký vào biên bản nhận người.
Tương tự với nhiều công ty khác, đa số chỉ nhận lao động phổ thông nộp hồ sơ bởi... thời gian tăng ca nhiều, lương cao hơn hẳn. 4/5 nam ứng viên ứng tuyển vị trí công nhân ngồi cạnh tôi lúc ấy đều đã tốt nghiệp ĐH. Cường (Hoằng Đồng, Hoằng Hóa, Thanh Hóa) từng học chuyên ngành Marketing của Trường ĐH Thương mại, sau 2 năm bám trụ ở Hà Nội đã phải “đầu hàng” về quê xin việc.
“Cực chẳng đã thì mới phải về quê làm công nhân như thế này. Trước kia ở ngoài đó (Hà Nội) mình cũng từng làm đủ nghề, bán hàng cho OMO, làm nhà hàng… nhưng lương cũng chỉ được hơn 3 triệu đồng/tháng, không đủ sống” – Cường tâm sự.
Ngồi cạnh Cường là Nam (SN 1983) từng học Trường ĐH Lâm nghiệp TP.Hồ Chí Minh. Nam tỏ ra khá thận trọng, rụt rè khi tiết lộ thân phận: “Mình học ĐH nhưng công việc giờ khó tìm quá. Về quê làm công nhân tuy không đúng chuyên ngành nhưng chí ít không phải thuê nhà, tiết kiệm ít tiền để còn cưới vợ”. Nói về tỷ lệ cử nhân trong số đang ngồi dự tuyển, Nam đưa ra con số quả quyết: Không ít hơn 40%!
Nhiều cử nhân sau khi tốt nghiệp phải mất nhiều thời gian vật vờ ở các khu công nghiệp , thậm chí nhiều cử nhân đi rải 14 hồ sơ nộp kèm bằng ĐH đều đã bị loại ngay “từ vòng gửi xe”. 6 hồ sơ chỉ khai tốt nghiệp THPT thì được nhận nhưng có tới 4 công ty phát hiện “khai man” hồ sơ và loại nốt.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét